Het gebruik van een eiwitafschuimer op een vijver wordt vaak toegepast met als voornaamste reden om schuim de verwijderen. Dat is natuurlijk logisch en vooral ook de voornaamste reden om voor een eiwitafschuimer bij een koivijver te kiezen. Toch zijn er meer voordelen aan een eiwitafschuimer dan je misschien op het eerste gezicht kan bedenken. We leggen je in dit artikel de werking, voordelen en nadelen uit. En bekijken welke eiwitafschuimers die ook echt goed werken er te koop zijn.

Een eiwitafschuimer is meer dan een ‘bij-filter’ tegen schuim

Het is niet helemaal terecht dan een eiwitafschuimer bij de vijver alleen wordt gezien als een extra filter om schuim te verwijderen of te voorkomen dat schuim ontstaat. Het is veel meer dan dat, want het is bijvoorbeeld erg goed in staat om opgelost organisch materiaal uit water te halen. Denk daarbij een voedselresten, eiwitten, kleurstoffen, urine en aminozuren. En daarbij het verbeteren van de helderheid van vijverwater.

Een eiwitafschuimer is een vorm van voornamelijk mechanische filtratie. Er wordt fysiek vuil gescheiden van water. Eigenlijk hetzelfde idee als een zeef, je zeeft grof vuil uit het water. Bij een eiwitafschuimer ligt het proces alleen net wat complexer, doordat je lucht gebruikt om opgelost vuil fysiek te filteren.

Wat is de meerwaarde van een eiwitafschuimer voor een vijver?

• Als belangrijkste eigenschap: schuim van de vijver verwijderen.
• Opgelost organisch materiaal uit het water filteren. Niet alleen eiwitten maar ook oliën, vetten en vetzuren.
• Water helderder maken, kleurstof kan (deels) het water gefilterd worden.
• Helpt met ontgassing van ammonia en ammoniak (NH3/NH4).
• Medicijnresten uit het water filteren.
• Verbeteren van de waterkwaliteit.
• Vijverwater sterk verrijken met zuurstof.

Dik water en schuim op de vijver

Schuim op de vijver ontstaat voornamelijk door eiwitten en andere organisch opgeloste stoffen. Hier ga ik in dit artikel niet verder op in. Wil je beter begrijpen waarom schuim op de vijver ontstaat, lees dan dit artikel: Schuim op de vijver oorzaken en schuim verwijderen.

Maar ook wanneer er geen schuim op de vijver is, kan het zijn dat je vijver ‘dik’ water heeft. Dik water heb je wanneer een vettig laagje waar te nemen is op het wateroppervlak, soms lijkt dit wat blauw- of grijsachtig. Dit bestaat uit verschillende stoffen zoals eiwitten, vetten, oliën en andere opgeloste organische stoffen. Meng dit flink met water en lucht en er zal alsnog schuim ontstaan. Dit zijn allemaal stoffen die een eiwitafschuimer op je vijver kan wegnemen. Het effect is veel meer dan alleen schuim weghalen!

Wist je dat je je beluchting als goede graadmeter kunt gebruiken voor de kwaliteit en ‘dikte’ van je water? Bellen van je beluchting die aan het oppervlak verschijnen moeten direct kapot springen. Juist dan heb je mooi en ‘dun’ water aan het oppervlak.

Type eiwitafschuimers voor de vijver

Er zijn grofweg twee varianten van eiwitafschuimers. De eerste is een eiwitafschuimer op basis van vallend water, waardoor het naar onderen klettert. Vaak door een laag filtermedium zoals K1 medium waardoor schuim ontstaat wat vervolgens weg gefilterd kan worden.

De tweede variant is een volle waterkolom waarbij beluchting gebruikt wordt om schuim ‘op te kloppen’ waardoor het gescheiden kan worden.

Hoe werkt een eiwitafschuimer op je vijver?

Door beweging in het water en contact tussen lucht en water ontstaat schuim. In een langwerpige buis wordt aan de onderkant lucht ingebracht. Deze luchtbellen stijgen langzaam naar de oppervlakte. Hoe kleiner de luchtbellen zijn, hoe groter het totale oppervlakte aan luchtbel wat langs het water naar boven stijgt. Het oppervlakte van de luchtbel schuurt als het ware langs het water heen.

Opgelost organisch materiaal, voornamelijk eiwitten, binden zich aan de luchtbellen en stijgen mee naar de oppervlakte. Aan de oppervlakte van de eiwitafschuimer ontstaat hierdoor schuim. Dit is eigenlijk het afval wat je wil scheiden, vandaar dat dit schuim er vaak gelig of zelfs bruinig uit kan zien.

De laatste stap is om het schuim af te vangen, maar eigenlijk gaat dit vanzelf doordat een eiwitafschuimer een gesloten systeem is met slechts één uitgang voor lucht. Aangezien er constant nieuwe lucht wordt aangevoerd middels een luchtpomp, ontstaat een lichte druk die het schuim transporteert via een uitgang naar buiten toe. Precies dit type eiwitafschuimer op basis van luchtbellen is in onze ogen de best werkzame variant.

Langst mogelijke contacttijd in de eiwitafschuimer

Voor een goede werking van een eiwitafschuimer op de vijver is contacttijd waarschijnlijk de belangrijkste eigenschap. Een langere stijgbuis is dus wel aan te raden wanneer je je eiwitafschuimer zelf gaat bouwen. Persoonlijk zou ik niet voor minder gaan dan 120 cm hoogte bij een zelfbouw eiwitafschuimer.

Belangrijk is ook om het water aan de bovenkant van de eiwitafschuimer in te laten stromen en via de onderkant uit te laten stromen. De luchtbellen stijgen zo tegen de richting van het water in.

Nadelen van een eiwitafschuimer?

Nadelen voor je vissen heeft een eiwitafschuimer in ieder geval met zekerheid niet. Maar voor jezelf zijn er wel wat nadelen om op te noemen. De belangrijkste daarbij is de plaatsing van een eiwitafschuimer in je filterlijn. Zeker standaard eiwitafschuimers kunnen kant en klaar niet in gravity ingebouwd worden, je hebt dan altijd weer een losse pomp nodig om de afschuimer met water te voeden.

• Een eiwitafschuimer is vaak een hoog apparaat en daardoor lastig te verhullen. Waar laat je zo’n stellage?
• Je hebt in veel gevallen extra beluchting nodig. Vaak zelfs een losse luchtpomp om voldoende luchtbellen te kunnen creëren.
• In veel situaties een losse vijverpomp benodigd. Omdat je eiwitafschuimers vaak niet standaard kan inbouwen in bijvoorbeeld aan gravity filterlijn.
• Na enige tijd minder eiwitten in het water? Dan zou het zomaar kunnen dat een eiwitafschuimer tijdelijk geen schuim meer maakt.

Een goede eiwitafschuimer kopen voor de vijver

Een eiwitafschuimer maken is natuurlijk een goede optie, al kan dit wel wat moeite kosten om een goed functionerende schuim scheiding te krijgen. Een beter alternatief is wellicht om een eiwitafschuimer te kopen. Dat begint ongeveer bij € 250,- voor een Tornado II zoetwater eiwitafschuimer.

Dit is de goedkoopste eiwitafschuimer in de markt, die gewoon prima haar werk doet. Water wordt ingebracht en gaat kletterend naar de onderkant via een laag filtermedium. Via de bovenzijde wordt lucht ingebracht met een luchtpomp, dat heeft twee effecten. De eerste is natuurlijk het opwekken van schuim, water (met afvalstoffen) en lucht wat naar onderen klettert betekent schuim. De tweede functie is zorgen voor druk in een gesloten systeem, waardoor het schuim geforceerd omhoog geperst wordt via een stijgbuis en de eiwitafschuimer kan verlaten.

Waar goed over nagedacht is bij deze afschuimer is dat er een niveauregelaar voor het water op de uitgang zit. Je kunt daarmee het waterniveau in de eiwitafschuimer precies goed afstellen zodat het vlak onder de stijgbuis voor het schuim staat. Hierdoor werkt de Tornado II eiwitafschuimer voor verschillende waterflows tot maximaal 5.000 liter per uur.

Zelf zou ik de Tornado II eiwitafschuimer aanbevelen tot vijvers van 10.000 liter. Is je omvang te ver daarboven, dan is de kans groot dat het effect van deze eiwitafschuimer te gering is. Al weet ik dat er vijvers zijn van zelfs ruim boven de 20.000 liter die met dit apparaat geen last meer hebben van schuim.

Je kunt het nog veel gekker maken, er zijn onder andere eiwitafschuimers van over de € 1000,-, zoals deze Fresh-Skim 200 van Sander. Of je dat er voor over hebt laat ik aan jou. Je bent wel echt verzekerd van kwaliteit met een eiwitafschuimer van Sander.

Wat zijn eigenschappen van een goede eiwitafschuimer?

• De contacttijd tussen water en lucht moet lang zijn, hoe langer, hoe beter.
• Kleine luchtbelletjes betekent meer oppervlak en daardoor meer contact met water.
• Voldoende hoogte: dat zorgt voor meer stijgtijd en dus langere contacttijd van de luchtbellen’
• Plexiglas stijgbuizen zijn ideaal, je ziet zo precies hoe de werking verloopt.
• Water stroomt bij voorkeur boven naar onder, waardoor water en lucht tegen elkaars richting in bewegen.