Costia (Ichthyobodo necatar) is een zeer kleine parasiet die je kunt aantreffen bij Koi en andere vijvervissen. Costia is niet groter dan 0,005 tot 0,015 millimeter in omvang (5 tot 15 micron), je kunt de parasiet daardoor niet met het blote oog zien en hebt altijd een microscoop nodig. Costia is een protozoaire en valt onder de eencellige flagellaten. Dit zijn kleine eencellige organismen die één of meerdere zweepdraden of flagellen bezitten. De flagellen worden gebruikt om zichzelf vast te hechten in de slijmlaag van de Koi en daarmee kan Costia zich ook voortbewegen.
Costia is een gevreesde parasiet
Costia wordt in de vijverwereld gezien als een zeer agressieve parasiet. De parasiet is een echte sluipmoordenaar die in korte tijd vissterfte kan veroorzaken wanneer er niet wordt ingegrepen. Dringt deze parasiet door de slijmlaag, dan zal dat directe aantasting op de huid veroorzaken. Aantasting door Costia kan vaak ook vrij snel waargenomen worden. Vaak begint dit met rood geïrriteerde schubben en rode randjes tussen de schubben in. In een wat gevorderd stadium kun je vaak zien dat enkele schubben open staan en in een nog later stadium ontstaan er open plekken en wonden.
Costia kan zich zeer snel vermenigvuldigen
Costia is in staat om zichzelf rechtstreeks te delen. In het boek de Koi dokter schrijft Maarten Lammens, een Belgische Koidokter, dat Costia zich in twee weken kan vermenigvuldigen tot tienduizenden per vierkante centimeter huid. Costia heeft wel altijd een gastheer nodig en binnen het uur dat de parasiet op pad gaat moet deze een nieuw doelwit gevonden hebben anders zal deze sterven.
Bij welke temperatuur is Costia actief?
Het lastige is dat deze parasiet bij alle watertemperaturen actief is, vanaf 2 tot zelfs 30 graden watertemperatuur. Zelfs hartje winter bij slechts enkele graden tot tijdens de warmste dagen in de zomer. Voor beide situaties heb ik meerdere praktijkvoorbeelden meegemaakt. De periode wanneer de meeste Koi bezitters getroffen worden is gedurende het voorjaar wanneer de watertemperaturen snel oplopen.
Kenmerken en symptomen van Costia bij Koi
Vaak is Costia te herkennen aan de bekende symptomen die parasieten vertonen, denk daarbij aan stilliggen op de bodem, minder eetlust, knijpen met de vinnen en stilhangen aan het oppervlak van de vijver. De belangrijkste symptomen die sterke indicaties zijn voor Costia zijn de volgende:
- Lichte irritaties en aangetaste schubben.
- Rode irritaties zichtbaar tussen de schubben in, vaak op geconcentreerde plekken.
- Verhoogde productie van slijm.
- Bij het maken van een afstrijkje is het slijm dikker, wit gekleurd en minder helder tot zelfs gelig van kleur.
Bij een late constatering kunnen Koi er slechts aan toe zijn:
- Ingevallen ogen, lusteloos en hangende aan het wateroppervlak.
- Openstaande schubben en wondjes, vaak op geconcentreerde plekken.
- Versnelde ademhaling.
Behandeling tegen Costia
Gelukkig is Costia een gemakkelijkere parasiet om te bestrijden, dat komt omdat ze een eencellige parasiet is die dus geen eitjes legt en daardoor in één keer uitgeroeid kan worden. Formaldehyde en kaliumpermanganaat zijn het meest effectief tegen Costia. Producten die je voor de behandeling kunt gebruiken zijn deze:
- Formaline (Fish Pharma)
- Colombo Morenicol Alparex (pakt ook een groot deel andere parasieten mee)
- FMC (Fish Pharma)
- Colombo FMC-50
- Kusuri Formaline
Costia onder de microscoop herkennen
Costia is met 0,005 tot 0,015 mm één van de kleinste parasieten. Je hebt een 100 keer vergroting nodig om deze parasiet te zien en herkennen. Vooral in de waterstroompjes tussen de slijmlaag van de afstrijk zijn ze te vinden. Ze hebben een ovale vorm en flankelen vaak tegen de stroom in, je ziet ze als het ware ‘schuddend’ vooruit zwemmen. Let wel op dat microscopisch onderzoek alleen nut heeft bij een vers afstrijkje van een levende of zeer recent overleden Koi. Costia kan namelijk niet lang leven op een dode vis en is niet meer te ontdekken wanneer het slijm uitgedroogd is. Daarnaast zie je de parasiet eigenlijk alleen wanneer deze nog beweegt.
