In het voorjaar, wanneer de watertemperatuur stijgt, start bij Koi ook de paaitijd. Maar wat zijn de exacte omstandigheden die paaien stimuleren? En hoe herken je paaigedrag bij Koi? In deze blog delen we antwoorden op deze vragen en tips om de paaitijd bij jouw Koi te bevorderen.

Wanneer paaien koi?

De paaitijd begint over het algemeen zo rond april tot en met midden zomer, voornamelijk afhankelijk van de watertemperatuur. Een vrouwelijke Koi moet dan echter al 3 maanden actief zijn geweest met het opbouwen van kuit. Dit proces neemt namelijk grofweg 100 dagen in en zal starten wanneer er voedsel beschikbaar is en de temperaturen hoog genoeg zijn. Er zijn verschillende factoren en omstandigheden die invloed hebben op de paai. De watertemperatuur speelt hierin een belangrijke rol, maar ook stimulansen spelen een rol. Vanzelfsprekend moeten er zowel mannelijke als vrouwelijk geslachtsrijpe Koi in de vijver zijn.

• De watertemperatuur: De paaitijd is in het voorjaar, meestal op een moment wanneer de watertemperatuur snel is opgelopen. Deze dient idealiter minimaal 19 of 20 graden te zijn. Toch kan het voorkomen dat Koi paaien vanaf 16 graden.
• Tijdstip van paaien: Meestal is het startmoment van de paai begin van de nacht of in de vroege ochtend.
• Omgevingsveranderingen: Een verandering of lichte stress kan zorgen dat de kweek bij Koi geactiveerd wordt. Je kunt hierbij denken aan een onweersbui in de lucht waardoor verandering optreed in luchtdruk, een flinke waterverversing of introductie van een nieuwe Koi in de vijver.
• Geslachtsrijpheid: Mannelijke Koi zijn geslachtsrijp op tweejarige leeftijd, vrouwelijke Koi op een leeftijd van 3 jaar.

Paaien bij Koi en paaigedrag herkennen

Paaigedrag is gemakkelijk te herkennen. De eerste indicaties die zichtbaar zijn is dat de mannetjes sneller zwemmen en veelal achter de vrouwtjes gaan zwemmen. Ze jagen de vrouwtjes als het ware een beetje op. Vrouwtjes gaan individueel op zoek naar fijne locaties om het kuit, de eitjes, af te zetten. Ze gaat meestal op zoek naar waterplanten, paaiborstels of andere objecten die in de vijver te vinden zijn. Dit proces kan enkele uren duren en start vaak al in de avond. Ze zullen continu afgewisseld worden voor normaal gedrag, wat je dagelijks ziet, om vervolgens weer kort het paaigedrag te vertonen. Als de paai zich echt gaat doorzetten, wordt het zichtbaar dat de mannetjes als een groepje jagen achter de vrouwelijke Koi aan. Later zullen de mannelijke Koi ook tegen het vrouwtje aanzwemmen en duwen tegen de zijkant en buik van het vrouwtje. Wanneer je dit ziet, weet je haast met zekerheid dat de paai nabij is.

De paai stimuleren bij Koi

Er zijn allerlei methoden om paaigedrag te stimuleren, professionele kwekers in Japan maken hier gebruik van. Ik gaf al aan dat veranderingen in de omgeving van Koi plots kunnen zorgen voor een impuls waardoor de Koi over gaan tot kweek. Zo kan het toevoegen van een waterverbeteringsproducten zoals vijverklei, of een kH of Gh poeder de paai dezelfde dag nog in gang doen zetten. Ook kan medicatie tegen parasieten direct voor dat effect zorgen, doordat het stress veroorzaakt. Het introduceren van een nieuwe Koi in de vijver is vaak ook een reden waardoor de paai plots dezelfde of de dag erna kan starten. Zeker wanneer je nogal wat mannelijke Koi in de vijver hebt en je introduceert een volwassen vrouwelijke Koi die paairijp is.

Gras als stimulans in je vijver gebruiken

Waarschijnlijk niet het eerste waar je aan denkt, maar gras kan een wondermiddel zijn om Koi tot paaien te doen stimuleren. Dit is vooral van toepassing in kale vijvers zonder natuurlijke omgeving of waterplanten. Je gaat te werk door gras te gebruiken met grote sprieten, het liefste minimaal 20 of 30 centimeter. Je probeert deze uit de grond te halen samen met de wortels, waardoor het mooie compacte pakketten blijven. Je spoelt deze grondig schoon in een bak met water en vlecht deze aan een stuk touw. Dit laat je in de vijver drijven. Bedenk wel dat er veel gras en afval in de vijver zal komen wanneer de Koi hier flink tekeer in gaan. Na de paai is het daardoor wel even nodig om dit weer goed uit te vijver te scheppen.

Paaiborstels en afzetborstels als stimulans gebruiken

Naast gras kun je het ook gemakkelijker houden, door gebruik te maken van paaiborstels of afzetborstels. hetzelfde effect, maar veel minder gedoe er omheen. Paaiborstels zijn heerlijk zacht en bieden structuur waaraan Koi de eitjes af kunnen zetten. Zelf heb ik het idee dat één afzetborstel eigenlijk niet genoeg is. In onderstaande video kun je zien dat de kweekbak volledig is gevuld met borstels en waterplanten, zodat er genoeg ruimte ontstaat waar jouw Koi kuit kan afzetten

Paaiborstels en afzetborstels zijn er in allerlei maten, maar in essentie zijn ze allemaal grofweg hetzelfde. Gewoon de goedkoopste borstels uitkiezen, werkt prima. Na de paai spoel je ze goed schoon en berg je ze gewoon weer op voor het volgende seizoen. Vergelijk deze paaiborstels eens

• Koi pro afzetborstels, 2 stuks van 120 cm (bij 2 stuks het meest interessant)
• Afzetborstel groen, 1 stuk van 150 cm
• Afzetborstel groen, 2 stuks van 150 cm
• Afzetborstel groen, 4 stuks van 150 cm (prijs per borstel het goedkoopst)