De voornaamste reden waarom eiwitafschuimers toegepast worden is om schuim te verwijderen. Toch zitten er meer voordelen aan een eiwitafschuimer wat je op het eerste gezicht kunt bedenken, zoals het scheiden van kleurstoffen en aminozuren waardoor je een algehele verbetering van de waterkwaliteit krijgt. We leggen je de werking, voordelen en nadelen uit.

Een eiwitafschuimer is meer dan een ‘bij-filter’ tegen schuim

Het is niet terecht dat eiwitafschuimers alleen worden gezien als een bij-filter of extra filter om schuim te verwijderen. Ze zijn namelijk ook erg goed in staat om opgelost organisch materiaal uit het water te halen. Denk daarbij aan voedselresten, eiwitten, urine en aminozuren. Daarbij verbeteren ze ook de algehele helderheid van het water.

De meerwaarde van een eiwitafschuimer

• Schuim van de vijver verwijderen.
• Opgelost organisch materiaal filteren, zoals eiwitten, oliën, vetten en vetzuren.
• Helderder water doordat kleurstoffen (deels) uit het water gefilterd worden.
• Ontgassing van ammonia en ammoniak (NH3/NH4).
• Medicijnresten uit water filteren.
• Verbeteren algehele waterkwaliteit.
• Vijverwater sterk verrijken met zuurstof.

Dik water en schuim op de vijver

Schuim op de vijver ontstaat voornamelijk door eiwitten en andere organische opgeloste stoffen, er zijn echter diverse andere oorzaken. Ook wanneer er geen schuim is, klan het zijn dat het vijverwater toch ‘dik’ is. Dik water heb je wanneer een vettig laagje waar te nemen is op het oppervlak, soms lijkt het blauw- of grijsachtig van kleur. Deze laag bestaat uit verschillende stoffen zoals eiwitten, vetten, oliën en ander opgelost organische stoffen. Meng je dit flink met water en lucht dan zal er alsnog schuim ontstaan. Dit zijn allemaal stoffen die een eiwitafschuimer weg kan nemen.

Je kunt je beluchting gebruiken als indicator om te meten hoe dik je vijverwater is. Wanneer je bellen hebt die lang blijven drijven aan de oppervlakte, dan heb je te maken met dik water. Springen ze direct kapot, dan heb je te maken met mooi schoon en dun water.

Werking van een eiwitafschuimer

Door de beweging en het contact tussen water en lucht ontstaat er schuim. Er zijn twee varianten eiwitafschuimers met beide een vergelijkbare werking. De eerste groep zijn eiwitafschuimers op basis van vallend water, vaak door een laag filtermedium waardoor het flink klettert en er schuim ontstaat. De tweede variant is een volle waterkolom waarbij beluchting wordt gebruikt om het schuim als het ware op te kloppen.

In een langwerpige buis wordt aan de onderzijde lucht ingebracht. Hoe kleiner deze bellen zijn, hoe langzamer ze naar de oppervlakte stijgen en hoe groter het totale oppervlakte aan luchtbellen wat langs het water naar boven moet stijgen. De eiwitten en andere organische materialen zullen zich binden aan de luchtbellen en mee omhoog stijgen. Hierdoor ontstaat schuim wat eigenlijk het afval is wat gescheiden dient te worden. Dit schuim kan dan ook gelig of zelfs bruin van kleur zijn.

De laatste stap is om het schuim af te vangen, dit gaat vanzelf doordat er slechts één uitgang is voor lucht. Er is constant nieuwe lucht die wordt ingebracht, waardoor er een lichte druk ontstaat die het schuim transporteert via de uitgang naar buiten toe. Een eiwitafschuimer kun je daardoor zien als een vorm van mechanische filtratie, vuil wordt gescheiden van water.

Langst mogelijke contacttijd in de eiwitafschuimer

Hoe langer de contacttijd is in de stijgbuis, hoe meer afval er gebonden kan worden. Vooral wanneer je zelf van plan bent om een eiwitafschuimer te maken is het belangrijk om de stijgbuis daardoor zo lang mogelijk te houden. De minimale lengte die je kunt nemen is 120 cm. Een extra truc om toe te passen is door water aan de bovenkant van de eiwitafschuimer te voeden en via de onderkant uit te laten stromen, de luchtbellen stijgen zo tegen de richting van het water in.

Nadelen van een eiwitafschuimer

Er zitten geen nadelen voor de waterkwaliteit aan een eiwitafschuimer. Wel zijn er een aantal nadelen om rekening mee te houden, zoals de plaatsing in de filterlijn doordat standaard verkrijgbare eiwitafschuimers niet geschikt zijn voor gravity opstelling.

• Een eiwitafschuimer is hoog en daardoor lastig te verhullen.
• Er is extra beluchting benodigd. Vaak een losse luchtpomp om voldoende luchtbellen te creëren.
• Er is een losse vijverpomp benodigd omdat de afschuimer niet ingebouwd kan worden in gravity opstelling.
• Wanneer er minder eiwitten in de vijver zitten, kan het zijn dat de eiwitafschuimer geen schuim meer aanmaakt.

Een goede eiwitafschuimer kopen voor de vijver

Een doeltreffend eiwitafschuimer begint zo ongeveer bij € 350,- voor een Tornado III zoetwater eiwitafschuimer. Het water wordt aan de bovenzijde ingebracht en gaat kletterend naar onder toe via een laag filtermedium. Via de bovenzijde wordt lucht ingebracht wat voor twee effecten zorgt. Enerzijds zorgt het voor het opwekken van het schuim waardoor water met lucht vermengd wordt en anderzijds zorgt het voor druk in het gesloten systeem. Schuim wordt daarmee geforceerd omhoog geperst en via de stijgbuis naar buiten toe geduwd.

Bij deze afschuimer is goed nagedacht over een niveauregelaar bij de uitgang, waardoor je precies kunt afstellen dat het water precies tot onder de stijgbuis staat en daardoor het schuim goed kan afzuigen. Hierdoor kun je werken met verschillende doorstroomsnelheden tot maximaal 5.000 liter per uur.

Zelf zou ik de Tornado III eiwitafschuimer aanbevelen tot vijvers van 20.000 liter. Als de omvang daarboven zit is de kans groot dat deze eiwitafschuimer wat te gering is.

Voor grotere vijvers zul je een grotere en betere eiwitafschuimer nodig hebben, zoals deze Fresh-Skim 200 van Sander. Wat overigens een andere kwaliteitsklasse is en meer behoort tot de hoogste kwaliteit afschuimers.

Wat zijn eigenschappen van een goede eiwitafschuimer?

• De contacttijd tussen water en lucht moet lang zijn, hoe langer, hoe beter.
• Kleine luchtbelletjes betekent meer oppervlak en daardoor meer contact met water.
• Voldoende stijghoogte wat zorgt voor meer contacttijd tussen de luchtbellen en te filteren water.
• Plexiglas stijgbuizen zijn ideaal, je ziet zo of de werking van de eiwitafschuimer goed verloopt.
• Water stroomt bij voorkeur naar onder, waardoor water en lucht tegen elkaars richting in bewegen.