De KH waarde staat voor de carbonaathardheid en wordt ook vaak de ‘tijdelijke hardheid’ genoemd. Hoewel we bij Koivijvers veelal over ammoniak en nitriet praten wanneer we het over waterkwaliteit hebben, is de KH waarde een zeer belangrijke waarde die vaak vergeten wordt en tot zeer grote problemen kan leiden. In praktijk gaat het met die andere waarden namelijk goed wanneer er goede filters zijn alleen wordt vaak niet genoeg aandacht besteed aan de carbonaathardheid. Het komt dan ook vaak genoeg voor dat een te lage KH waarde ervoor zorgt dat er een te lage zuurgraad ontstaat waardoor vissterfte optreed.
PH crash met als gevolg vissterfte
Doordat een vijver een gesloten systeem is zal de KH waarde over termijn blijven zakken. Hoe lager de waarde zakt, hoe lager ook de zuurgraad van het water zal worden. De zuurgraad is de PH waarde, wanneer deze te laag wordt zal microbiologie afsterven maar ook is de kans op vissterfte zeer groot. De carbonaathardheid is dan ook een essentiële waterwaarde voor een stabiele vijver.
Uitleg over de carbonaathardheid
Om waterhardheid uit te drukken wordt er gesproken over de GH en de KH. De GH waarde is de gezamenlijke hardheid ook wel de Duitse hardheid genoemd, het is een maatschaaf voor de hoeveelheid opgeloste calcium en magnesium. De KH waarde refereert alleen naar de concentraties bicarbonaten en carbonaatanionen in water, het meet geen van de andere aanwezige sulfaten of anionen. Kortom, de KH waarde is een essentiële waarde om de hardheid te bepalen maar deze zegt niets over de alkaliniteit van water.
De carbonaathardheid is nodig om zuren in het water te binden. Wanneer er voldoende carbonaathardheid is, zorgt dit voor een bron van koolzuur voor micro-organismen en waterplanten. Hoe hoger de KH waarde, hoe sneller zuren worden verbonden en daardoor zal de zuurgraad ook stijgen. Voor die reden noemen we de carbonaathardheid de buffer van de zuurgraad (PH waarde).
Wat is het effect van een te lage KH waarde
In het ergste geval kan een te lage KH waarde resulteren in een crash van de zuurgraad. Dit noemen we in de vijverwereld een PH crash. Het water is dan te zuur geworden, zo zuur zelfs dat vissen daar niet meer tegen kunnen. De kans op een PH crash wordt steeds groter naarmate de KH waarde onder de 5 punten komt.
Ook nitrificerende bacteriën in de vijver en het filter gedijen zeer slechts wanneer de carbonaathardheid te laag wordt. Carbonaat is essentieel voor de omzetting van ammoniak en nitriet. Bij een te lage KH waarde zal daardoor ook de waterkwaliteit verslechteren wanneer we spreken over ammoniak en nitriet, wat directe afvalstoffen van vissen zijn. De kans op troebel water, algengroei en zweefalgen wordt daarmee ook steeds groter, gezien deze nog prima kunnen groeien in zacht water met een lage hardheid en lagere zuurgraad.
Waardoor wordt de KH waarde lager?
Door invloed van neerslag, regen en sneeuw zakt de KH waarde. Regenwater is namelijk zacht waardoor de waarde over termijn zal zakken. Door het leven van micro-organismen in de vijver zal de waarde ook continue zakken. Bacteriën, planten maar ook vissen verbruiken carbonaat. Doordat een vijver een gesloten systeem is dien je ervoor te zorgen dat de waarde niet alsmaar lager blijft zakken.
KH waarde van de vijver verhogen
Om te voorkomen dat de carbonaathardheid te laag wordt, kun je gebruik maken van KH plus waarmee je carbonaat toevoegt en daarmee de waarde verhoogt. Het effect hiervan is een natuurproduct, direct meetbaar wanneer je het vijverwatertest en volledig veilig voor vissen. Als bijeffect merk je vaak ook dat de vijver helderder wordt doordat er meer carbonaat beschikbaar komt voor micro-organismen en ook waterplanten gaan vaak beter groeien.
Je hebt 35 gram per 1000 liter water nodig om de KH waarde met 1 punt te verhogen. Het beste kun je even aanmengen in een emmer met water alvorens je het toevoegt aan de vijver, maar het mag ook gewoon direct de vijver in.
- 1000 gram verpakking, +/- 9.000 liter water met 3 punten verhogen
- 2500 gram verpakking, +/- 23.000 liter met 3 punten verhogen
- 5000 gram verpakking, +/- 46.000 liter met 3 punten verhogen
Wanneer de PH waarde van de vijver erg laag is, onder de 6.5 punt, dan dien je direct in te grijpen en KH plus toe te voegen. Het mooiste is om de PH waarde ongeveer naar de 7 à 7.5 te brengen. De KH waarde dient daarbij altijd boven de 5 te zijn.
Te hoge KH waarde of KH waarde verlagen
Een te hoge KH waarde heb je eigenlijk nooit. De waarde mag best 15 of zelfs nog hoger zijn, dat zal niet voor problemen zorgen in combinatie met vissen. Soms kan het zo zijn dat je leidingwater hebt wat erg rijk is aan carbonaat, waardoor het ook helpt om regelmatig een laagje water te verversen met vers leidingwater. Kraanwater in Nederland heeft vaak een KH waarde van ongeveer 7 tot 10, maar er zijn regio’s met een zeer lage KH waarde van slechts 2 of 3. Dat terwijl je voor een vijver met daarin waterplanten het liefste een KH hebt van 12 of zelfs 13.
Optimale KH waarde voor de vijver
De absolute ondergrens voor een vijver is een KH waarde van 5, dit zal ervoor zorgen dat de zuurgraad op niveau blijft. Voor verschillende type vijvers hanteer je het beste de volgende KH waarden.
- Koivijver of vijver met veel vissen: optimale KH waarde van minimaal 7.
- Natuurvijver met waterplanten en vissen: minimaal 10, liever een KH van 12 of 13.
- Plantenvijver: KH waarde van 12 of 13.
Waterplanten groeien slecht door een lage KH waarde
Waterplanten krijgen gemakkelijk geel blad of groeien slecht wanneer de carbonaathardheid te laag is. Het gemiddelde Nederlandse leidingwater is voor waterplanten zelfs al aan de lage kant. Dit resulteert erin dat er onvoldoende zuren in het water worden verbonden. Wanneer waterplanten slecht groeien is het daarom belangrijk om de hardheid van het water te controleren met een KH test set. Voor waterplanten raden wij een KH waarde aan van 12 tot 13. Als je hardheid lager is kun je het best verhogen met dit natuurlijke KH middel waarvan je 35 gram per 1000 liter water nodig hebt om de KH met 1 punt te verhogen.
