Vijversubstraat is niet alleen een sierlijke toevoeging, maar ook een waardevolle toevoeging voor een gezond ecosysteem in de vijver. Vooral in natuurlijke vijvers vormt het een cruciale rol voor een evenwichtig ecosysteem in de vijver. Het kan toegepast worden in bijna alle type vijvers, maar het is wel belangrijk om een aantal basisregels in acht te nemen.

Het nut en de voordelen van vijversubstraat

Substraat is poreus en heeft daardoor een groot aanhechtingsoppervlak voor goede bacteriën, die zich aan het vijversubstraat kunnen hechten. Je kunt het zien als een natuurlijk filtersysteem met goedaardige bacteriën en micro-organismen die zorgen voor zuivering van het vijverwater. Het vormt daarmee de basis voor een biologisch evenwicht voor voornamelijk natuurvijvers.

Overigens is het niet handig om gebruik te maken van vijversubstraat in een vijver met bodemdrain.

Vijversubstraat in vijvers met Koi en vissen

Maar heeft vijversubstraat dan ook nut om op de bodem van de vijver te plaatsen? Jazeker! Wij raden dit eigenlijk aan voor alle soorten vijvers, behalve dan specifiek de Koivijver. Redenen hiervoor is dat er meer vuil tussen vijversubstraat blijft zitten. Meer vuilophoping vormt een bedreiging voor slechte bacteriën en parasieten, zoals bijvoorbeeld de vuilwaterparasiet Trichodina.

Voor vijvers met siervissen in een natuurlijke setting is substraat daarentegen sterk aan te bevelen, het zorgt een laag van extra filtering. Het ziet er mooier en natuurlijker uit en in combinatie met planten werkt het erg goed.

Hoeveel vijversubstraat is nodig per m2

Voor natuurvijvers is een laagdikte aan te beleven van 2 tot 3 centimeter, waarbij een zak van 30 tot 40 liter voldoende is per vierkante meter. Dit is de ideale dikte waardoor er nog steeds voldoende zuurstof in de onderste laag van het substraat blijft komen, terwijl een dikkere laag vaak op den duur resulteert in vuilophoping en problemen. Hoe minder zuurstof bij de onderste laag substraat komt, hoe eerder het zal gaan rotten.

Vijverplanten in substraat planten

Zelf ben ik grote voorstander van vijverplanten, ook in combinatie met Koi. Echter wel in een gedeelte waar de Koi niet bij kunnen komen, immers is de kans anders groot dat de waterplanten losgetrokken worden. Je kunt hier ideaal een plantenfilter of beekloop voor gebruiken die je vult met puur substraat, zonder aarde rondom de planten. De wortels spoel ik volledig schoon voordat de planten in de substraat worden geplant. De planten groeien op die manier goed.

In een natuurvijver kun je er het beste voor kiezen om vijverplanten in een vijvermand te plaatsen die je verder opvult met vijversubstraat. Eventueel mag je hier ook wat extra vijveraarde gebruiken.

Lava substraat gebruiken als alternatief

Er zijn verschillende soorten substraat in omloop, voornamelijk verschil in korreligheid van fijn tot grof. Daarbuiten zijn er ook grovere brokken in de vorm van lava substraat die ook donkerder van kleur zijn. Dit kan prima gebruikt worden als alternatief, maar is echter ook een stuk duurder. Lava is vooral goed door de extra filterende werking, die effectief is een beekloop of watervalletje. Eventueel kun je het in een grove zak stoppen waardoor jen het ook gemakkelijk kunt schoonmaken.

Grind in de vijver gebruiken

Het voordeel van grind is dat het een goedkoper alternatief is ten opzichte van vijversubstraat. Echter heeft het een veel minder goede filterende werking. Grind is namelijk niet poreus, daardoor is het natuurlijk ook veel zwaarder. Juist voor een hoog aanhechtingsoppervlak voor bacteriën en micro-organismen zoek je een materiaal met een zeer poreus oppervlak. Natuurlijk kan het wel toegepast worden en zal het geen problemen opleveren.

Wat je kunt doen tegen drijvend vijversubstraat

Het kan voorkomen dat een deel van het vijversubstraat blijft drijven wanneer je het in de vijver aanbrengt. Uiteindelijk zal substraat zinken, maar het kan even duren voordat alle lucht uit het substraat verdwenen is. Dit kan tot wel 3 dagen in beslag nemen. Het beste kun je het vijversubstraat eerst goed uitspoelen of zelfs laten liggen in een bak of emmer met water, alvorens je het gebruikt in je plantenmanden of op de bodem van de vijver. Je hebt daarbij ook geen last meer van het stof wat uit het substraat komt.

Vijversubstraat schoonhouden en reinigen

Aan vijversubstraat op de bodem heb jen niet veel werk, maar je dient het wel te onderhouden. Vooral in vijvers waar weinig stroming is en geen grotere vissen zitten. Dit kun je simpelweg doen door met een bezem langzaamaan over de bodem te bewegen en daarmee het substraat om te woelen. Dat zorgt ervoor dat de vijver wat troebeler wordt, maar helpt om een sliblaag met slechte bacteriën en ziekteverwekkers tegen te gaan. Twee tot drie keer per jaar Colombo BiOx toevoegen is ook een verstandige optie, dit product verrijkt het zuurstofgehalte sterk en reinigt de vijver.

Wanneer de vijver flink bevuild is en je het vijversubstraat goed wilt reinigen kun je ook een vijverstofzuiger gebruiken. Bij sommige stofzuigers wordt zelfs een speciale substraat zuigvoet meegeleverd waardoor het substraat op de bodem blijft liggen terwijl slib wordt meegezogen.